Kościół San Michele in Isola
– rzymskokatolicka świątynia w Wenecji, zlokalizowana na wyspie San Michele. Poświęcony św. Michałowi Archaniołowi, jest pierwszym kościołem zaprojektowanym przez Maura Codussiego, a także pierwszym w stylu renesansowym w Wenecji.
Historia
Pierwszy kościół powstał w X wieku, a jego rozbudowa miała miejsce w 1221 roku. W klasztorze przy kościele żyli kameduli, w tym brat Capellari, późniejszy papież Grzegorz XVI, oraz kartograf Fra Mauro. W 1436 roku rozpoczęto budowę nowego klasztoru, a w 1469–1478 kościół przebudowano według projektu Codussiego. Jego fasada, wykonana z białego kamienia istryjskiego, miała znaczący wpływ na architekturę sakralną w Wenecji.
W XIX wieku, w 1807 roku, Napoleon zdecydował o utworzeniu cmentarza na wyspie San Michele, co doprowadziło do zasypania kanału dzielącego ją od San Cristoforo. W latach 1819–1822 klasztor służył jako miejsce dla więźniów politycznych.
Architektura
Fasada kościoła składa się z trzech części, z centralnym tympanonem i okrągłym oknem. Po lewej stronie znajduje się kaplica Emiliani, charakteryzująca się sześciokątnym planem i dwiema kopułami. Kampanila z XV wieku ma 40 metrów wysokości i jest zdobiona terakotą.
Wnętrze kościoła jest trzynawowe, z płaskim stropem kasetonowym. Prezbiterium oddzielone jest łukiem triumfalnym i przykryte kopułą. Ołtarz z 1686 roku zdobią posągi św. Michała Archanioła oraz innych świętych. Zakrystia zawiera barokowe meble z XVIII wieku.
Podsumowanie
Kościół San Michele in Isola to ważny element weneckiej architektury i historii, łączący w sobie elementy renesansowe oraz bogate dziedzictwo kamedulów.
Kościół San Michele in Isola - Data powstania
Rok 1401
Kościół San Michele in Isola - Główni architekci
Mauro Codussi
Pochodził z miejscowości Lenna, jako syn Martina Codussiego. O jego życiu przed osiedleniem się w Wenecji w 1469 roku wiadomo niewiele. Miał dwóch synów: Domenica, zajmującego się handlem suknem, oraz Santina.
Działalność architektoniczna
Około 1469 roku rozpoczęto wznoszenie kościoła San Michele in Isola, którego projekt przypisywany jest Codussiemu. Nie jest jasne, dlaczego to właśnie jemu zlecono opracowanie planów, choć istnieją przypuszczenia, że wcześniej współpracował z kamedułami przy budowie świątyni w Rawennie. Fasada kościoła ukończona została w 1475 roku i stanowi jeden z najwcześniejszych przykładów architektury renesansowej w Wenecji. Projekt przypisuje się Codussiemu także w przypadku chóru klasztornego (tzw. barco), przecinającego nawę główną.
W 1482 roku na zlecenie patriarchy Maffea Gerarda, Codussi rozpoczął przebudowę dzwonnicy kościoła San Pietro di Castello, która została uszkodzona przez uderzenie pioruna. Prace trwały sześć lat, a wieżę wieńczyła pierwotnie kopuła w stylu bizantyńskim (zdemontowana w XVII wieku).
W 1483 roku objął funkcję głównego architekta kościoła San Zaccaria, gdzie jego zadaniem było połączenie elementów gotyckich z nową, renesansową estetyką. Zrealizował wyższe partie fasady, renesansowe kolumny wnętrza oraz charakterystyczną marmurową elewację o pięciu kondygnacjach. Dolna część zachowała jeszcze cechy gotyckie, podczas gdy górne piętra zdominowała klasyczna symetria, zdobiona kolumnami, pilastrami i półokrągłym tympanonem z rzeźbami.
Po pożarze w 1483 roku, który zniszczył wschodnie skrzydło Pałacu Dożów, Codussi prawdopodobnie zaangażowany był w jego odbudowę – mimo że oficjalnie projekt przypisuje się Antonio Rizziemu. Styl architektoniczny nowych fasad sugeruje jednak istotny udział Codussiego.
W tym samym roku zaprojektował także kaplicę rodzinną Katarzyny Cornaro przy kościele Santi Apostoli, budowaną do 1499 roku.
W 1491 roku kierował rekonstrukcją budynku Scuoli Grande di San Marco, a jego styl można dostrzec w formach fasady, przypominających układ i estetykę elewacji kościoła San Zaccaria.
W tym samym roku powierzono mu również projekt nowego kościoła Santa Maria Formosa, którego centralny plan nawiązuje do krzyża greckiego. Ten projekt uznaje się za zapowiedź najdojrzalszego dzieła Codussiego – San Giovanni Crisostomo – którego budowy nie zdążył ukończyć przed śmiercią. Prace dokończył jego syn, Domenico.
przeczytaj więcej
Kościół San Michele in Isola - Styl architektoniczny
Architektura renesansu w Wenecji
Architektura renesansu, która rozwijała się od końca XV wieku do początku XVII wieku, stanowi kluczowy etap w historii architektury europejskiej, charakteryzując się powrotem do klasycznych form i zasad estetycznych, inspirowanych antykiem. Wenecja, jako jedno z najważniejszych centrów handlowych i kulturalnych Europy, odegrała istotną rolę w rozwoju tego stylu, łącząc wpływy włoskie z lokalnymi tradycjami.
W architekturze renesansowej w Wenecji można dostrzec kilka charakterystycznych cech. Przede wszystkim, architekci tego okresu dążyli do harmonii, proporcji i równowagi, co było odzwierciedleniem humanistycznych idei tamtych czasów. Kluczowymi elementami stylu renesansowego były kolumny, pilastry, łuki oraz symetryczne układy przestrzenne. W Wenecji architekci często wykorzystywali także elementy gotyckie, co nadawało budowlom unikalny charakter.
Jednym z najważniejszych przykładów architektury renesansowej w Wenecji jest Pałac Dożów (Palazzo Ducale), który łączy w sobie elementy gotyckie i renesansowe. Jego bogato zdobione fasady, wspaniałe krużganki oraz monumentalne wnętrza ukazują dążenie do estetyki i majestatu. Innym istotnym dziełem jest Kościół San Giorgio Maggiore, zaprojektowany przez Andrea Palladia, który stał się jednym z symboli weneckiego renesansu. Jego klasyczne proporcje i harmonijna forma odzwierciedlają zasady architektury renesansowej.
Ważnym aspektem architektury renesansowej w Wenecji była także innowacyjność w zakresie materiałów budowlanych. Wykorzystanie cegły, marmuru oraz weneckiego kamienia pozwoliło na tworzenie złożonych struktur, które były zarówno funkcjonalne, jak i estetyczne. Weneccy architekci, tacy jak Jacopo Sansovino czy Andrea Palladio, wprowadzili nowe rozwiązania, które miały wpływ na rozwój architektury nie tylko w Wenecji, ale i w całej Europie.
Architektura renesansu w Wenecji, z jej unikalnym połączeniem klasycznych form i lokalnych tradycji, stanowi ważny rozdział w historii sztuki i architektury, a jej dziedzictwo jest nadal widoczne w wielu weneckich budowlach, które przyciągają turystów z całego świata.
przeczytaj więcej
Weneckie zabytki w tym stylu:
Źródła grafik:
