Giuseppe Sardi
Giuseppe Sardi, urodzony około 1680 roku w Sant’Angelo in Vado w regionie Marche, należącym wówczas do Państwa Kościelnego, był włoskim architektem działającym głównie w Rzymie w pierwszej połowie XVIII wieku. Jego nazwisko często pojawia się w dokumentach budowlanych z epoki, choć częściej jako capomastro, czyli mistrz budowlany, niż architekt sensu stricto. Należy go odróżniać od innego architekta o tym samym imieniu i nazwisku, Giuseppe Sardiego z Lugano, czynnego w Wenecji w XVII wieku.
Najpewniejszym i najlepiej udokumentowanym dziełem Sardiego jest projekt i realizacja kościoła Santa Maria del Rosario w Marino w 1712 roku, powstałego na zlecenie rodu Colonna. Świątynia ma centralny plan i charakterystyczną, bogato dekorowaną kopułę. Jest to także pierwsze znane dzieło artysty.
Sardi uczestniczył jako capomastro w realizacjach kilku ważnych projektów w Rzymie, pod kierunkiem znanych architektów: pracował przy Santa Maria in Trastevere (1714) u boku Recalcatiego, Santa Maria in Monticelli (1715) pod kierunkiem Sassiego oraz Santissima Trinità dei Pellegrini (1722–1723) we współpracy z Francesco de Sanctisem. Przypisuje mu się również modernizację baptysterium przy San Lorenzo in Lucina, prowadzoną między 1713 a 1721 rokiem.
Jednym z jego najlepiej potwierdzonych projektów jest również nieistniejąca dziś fasada Santa Maria in Cosmedin, wzniesiona w 1718 roku na miejscu romańskiej, rozebranej pod koniec XIX wieku. Jej wygląd znany jest z rycin Giuseppe Vasi i dawnych fotografii. Autorstwo Sardiego potwierdzono także w przypadku fasady kościoła Santi Quaranta Martiri (San Pasquale Baylon) na Zatybrzu, wykonanej w latach 1736–1739 i wzorowanej na wcześniejszym projekcie Francesca Fontany dla kościoła Santa Maria delle Neve.
Kontrowersje budzi udział Sardiego w pracach przy innych fasadach rzymskich kościołów, w tym San Paolo alla Regola, gdzie autorstwo projektu przypisywano różnym twórcom: Giovanniemu Battista Contiemu, Giacomo Cioliemu i właśnie Sardiemu, bez jednoznacznego rozstrzygnięcia.
Najbardziej dyskusyjnym, a zarazem najczęściej wspominanym w kontekście jego stylu dziełem jest fasada Santa Maria Maddalena, jedna z nielicznych realizacji w stylu rokoko w Rzymie. Choć budowę rozpoczęto jeszcze w XVII wieku, fasada nie była ukończona do 1734 roku. Wczesne przewodniki i opisy milczą na temat autora projektu, a nazwisko Sardiego pojawia się dopiero w edycji przewodnika Roisecco z 1750 roku. Z uwagi na brak zachowanego dorobku porównawczego nie ma podstaw do jednoznacznego przypisania autorstwa, choć Sardi pozostaje jednym z głównych kandydatów obok Emanuela Rodrigueza Dos Santosa.
Działalność Giuseppe Sardiego jest dziś trudna do jednoznacznego ocenienia z uwagi na fragmentaryczność materiałów źródłowych i rozproszenie jego dzieł. Pozostaje postacią interesującą i niejednoznaczną w historii architektury rzymskiego osiemnastego stulecia.
Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji
Kościół Santa Maria del Giglio, znany także jako Santa Maria Zobenigo, to rzymskokatolicka świątynia znajdująca [...]