Kościół San Lazzaro dei Mendicanti, znany jako kościół św. Łazarza Braci Żebrzących, to rzymskokatolicka świątynia w weneckiej dzielnicy Castello. Służy jako kaplica Szpitala Miejskiego (Ospedale di Venezia). Wnętrze kościoła zdobią cenne dzieła sztuki, w tym nagrobek admirała Alvise Moceniga, stworzony przez Giuseppe Sardiego, oraz obraz Św. Helena adorująca krzyż, jedyne dzieło Guercina w Wenecji.
Kościół został założony przez zakon żebrzący, który od 1262 roku prowadził hospicjum dla trędowatych. W 1601 roku rozpoczęto budowę nowego obiektu, który został zaprojektowany przez Vincenzo Scamozziego. Ukończono go w 1636 roku, a jego fasada, zaprojektowana przez Antonio Sardiego, została zrealizowana przez jego syna Giuseppe w 1673 roku. Wnętrze, zaprojektowane przez Francesca Contina, miało służyć zarówno liturgii, jak i koncertom.
Po upadku Republiki Weneckiej, hospicjum przekształcono w 1808 roku w Szpital Wojskowy, a następnie w Szpital Miejski. W latach 2018-2019 przeprowadzono renowację budynków, przywracając im pierwotny wygląd.
Kościół ma jednonawową strukturę z dużymi oknami termalnymi. Jego kampanila, wysoka na 32 metry, nie ma dzwonów, a obok niej znajduje się zegar słoneczny. Wnętrze zdobią marmurowe detale, a na głównym ołtarzu znajduje się obraz Wskrzeszenie Łazarza. W świątyni znajdują się również grobowce, w tym dwa zaprojektowane przez Longhenę, oraz monumentalny pomnik nagrobny Alvise Moceniga. Kaplica pogrzebowa, zlokalizowana w korytarzu, zawiera liczne pomniki, w tym prace Sardiego.
Kościół San Lazzaro dei Mendicanti - Data powstania
Rok 1601
Kościół San Lazzaro dei Mendicanti - Główni architekci
Vincenzo Scamozzi
Wychował się w rodzinie związanej z budownictwem – jego ojciec, mierniczy i konstruktor, był jego pierwszym nauczycielem. Scamozzi od początku wykazywał zainteresowanie teorią architektury, a jego wiedza rozwijała się poprzez bezpośredni kontakt z antycznymi zabytkami. W latach 1579–1580 przebywał w Rzymie, gdzie szczegółowo studiował architekturę klasyczną. W 1581 roku osiadł w Wenecji, która stała się głównym polem jego działalności projektowej.
W 1600 roku odbył podróż do Francji, gdzie sporządził liczne szkice interesujących go realizacji architektonicznych; szkicownik ten odnaleziono dopiero w XX wieku, w 1960 roku. Jego działalność nie ograniczała się jednak do projektowania – był także myślicielem i pisarzem, a ukoronowaniem jego refleksji teoretycznej była monumentalna praca L’Idea della Architettura Universale, opublikowana w 1615 roku, rok przed jego śmiercią.
Dzieło to, będące jedną z ostatnich wielkich syntez myśli architektonicznej epoki renesansu, podsumowywało i systematyzowało zasady klasycznej architektury, prezentując Scamozziego nie tylko jako kontynuatora Palladia, ale także jako niezależnego twórcę o wyraźnie własnym spojrzeniu na przestrzeń, funkcję i estetykę. Zmarł 7 sierpnia 1616 roku w swoim rodzinnym mieście, pozostawiając po sobie bogaty dorobek teoretyczny i architektoniczny, który miał wpływ na rozwój architektury w Europie Środkowej i Północnej.
przeczytaj więcej
Kościół San Lazzaro dei Mendicanti - Styl architektoniczny
Architektura baroku w Wenecji
Architektura baroku to styl, który rozwijał się w Europie od końca XVI wieku do XVIII wieku, charakteryzujący się dramatyzmem, bogactwem form oraz ekspresją emocjonalną. Barok był odpowiedzią na renesansowe dążenie do harmonii i proporcji, wprowadzając dynamiczne kształty, złożone układy przestrzenne oraz bogate zdobienia. Styl ten miał swoje korzenie w Włoszech, a następnie rozprzestrzenił się na inne kraje europejskie, w tym do Polski, Francji, Hiszpanii oraz na obszarze krajów niemieckojęzycznych.
W architekturze barokowej szczególną rolę odgrywały elementy takie jak kolumny, pilastry, kopuły oraz bogato zdobione fasady. Wnętrza budowli barokowych cechują się często monumentalnymi przestrzeniami, które są wypełnione sztuką, rzeźbą oraz malarstwem, co miało na celu wywołanie silnych emocji u obserwatorów.
W Wenecji, architektura barokowa rozwinęła się w sposób szczególny, z uwagi na unikalne uwarunkowania geograficzne oraz kulturowe tego miasta. Wenecka architektura barokowa jest znana z efektownych budowli, które łączą w sobie elementy tradycyjnej architektury weneckiej z nowatorskimi rozwiązaniami typowymi dla baroku.
Jednym z najważniejszych przykładów architektury barokowej w Wenecji jest kościół Santa Maria della Salute, zaprojektowany przez Baldassarre Longhenę i ukończony w 1687 roku. Budowla ta, z charakterystyczną kopułą i bogato zdobionymi fasadami, stanowi symbol weneckiego baroku. Kościół został wzniesiony jako wotum dziękczynne za ocalenie miasta od epidemii dżumy.
Innym znaczącym obiektem jest Pałac Grassi, który, choć pierwotnie zbudowany w stylu renesansowym, przeszedł istotne zmiany w okresie baroku, a jego fasada została wzbogacona o barokowe detale. Również Palazzo Mocenigo czy Palazzo Vendramin-Calergi prezentują cechy barokowe, łącząc w sobie elegancję z monumentalnością.
W architekturze weneckiego baroku można dostrzec także wpływy klasycyzmu, co objawia się w prostocie form oraz symetrii, które zyskują na znaczeniu w późniejszym okresie. Wenecka architektura barokowa jest zatem przykładem syntezy tradycji i nowatorstwa, które przyczyniły się do niepowtarzalnego charakteru miasta, znanego z bogatej historii oraz kultury.
Podsumowując, architektura baroku w Wenecji to zjawisko, które łączy w sobie dramatyzm i bogactwo form z lokalnym dziedzictwem architektonicznym, tworząc unikalny styl, który do dziś zachwyca turystów i miłośników architektury z całego świata.
przeczytaj więcej
Weneckie zabytki w tym stylu:
Źródła grafik:
