Kościół San Giovanni Novo, znany w języku weneckim jako San Zan Novo, to rzymskokatolicka świątynia położona w dzielnicy Castello w Wenecji. Należy do Patriarchatu Wenecji i jest kościołem filialnym parafii Santi Zaccaria e Atanasio.
Pierwsze wzmianki o kościele sięgają 1163 roku, a jego budowę datuje się na 968 rok, z inicjatywy rodziny Trevisan. Początkowo nosił nazwę San Giovanni in Oleo, nawiązującą do cudownego przetrwania św. Jana Ewangelisty w oleju. W XII wieku kościół przeszedł przebudowę, co przyczyniło się do nadania mu obecnej nazwy “Novo”. W XV wieku został konsekrowany przez biskupa Andreę Bona.
W latach 1751–1762 kościół został całkowicie przebudowany według projektu Mattea Lucchesiego, inspirowanego kościołem Il Redentore. Jego fasada pozostała jednak niedokończona. Po reformach napoleońskich w 1808 roku kościół stracił status parafii, stając się częścią parafii San Marco, a później Santi Zaccaria e Atanasio.
Architektonicznie kościół jest jednonawowy z niedokończoną fasadą z cegły. Wnętrze zdobią ołtarze z półkolumnami korynckimi, a w głównym ołtarzu znajduje się obraz św. Jana Ewangelisty autorstwa Francesca Maggiotta.
Kościół San Giovanni Novo - Data powstania
Rok 1762
Kościół San Giovanni Novo - Główni architekci
Matteo Lucchesi
Matteo Lucchesi, urodzony w 1705 roku i zmarły w 1776, był weneckim architektem i inżynierem, którego działalność przypadła na okres późnego baroku. Uczył się matematyki i architektury pod kierunkiem Tommasa Temanzy, jednego z czołowych teoretyków i praktyków architektury klasycyzującej w Wenecji. Jego umiejętności i wiedza techniczna zostały docenione przez Republikę Wenecką, która powierzyła mu prestiżowe stanowisko Magistrato delle Acque, czyli urzędnika odpowiedzialnego za gospodarkę wodną w lagunie — funkcję o ogromnym znaczeniu dla przetrwania miasta.
Jego najważniejszym dziełem pozostaje projekt odbudowy kościoła San Giovanni Nuovo, znanego lokalnie jako San Zaninovo, realizowany w latach 1751–1762. Lucchesi z dumą określał tę świątynię mianem „Redentore redento” – „odkupionym Redentorem”, twierdząc, że jego projekt naprawia błędy zawarte, według niego, w słynnym kościele Il Redentore autorstwa Palladia. Fasada San Zaninovo nigdy nie została ukończona, jednak sam budynek pozostaje wyrazem ambicji Lucchesiego jako twórcy krytycznego wobec zastanych wzorców i jednocześnie pragnącego im dorównać.
Lucchesi uczestniczył także w pracach przy Ospedaletto, wspierając działania rekonstrukcyjne i modernizacyjne. Był autorem publikacji poświęconych metodom artystycznym, co wskazuje na jego zainteresowanie nie tylko praktyką, ale i teorią sztuki. Odegrał również istotną rolę jako nauczyciel — to właśnie on wprowadzał w świat sztuki swojego siostrzeńca, Giovanniego Battistę Piranesiego, późniejszego mistrza grafiki i jednego z najwybitniejszych rytowników XVIII wieku.
przeczytaj więcej
Kościół San Giovanni Novo - Styl architektoniczny
Architektura romańska w Wenecji
Architektura romańska to styl architektoniczny, który rozwijał się w Europie od końca X wieku do początku XIII wieku, stanowiąc jeden z pierwszych zorganizowanych stylów architektonicznych po upadku Cesarstwa Rzymskiego. Charakteryzuje się masywnymi formami, grubymi murami, małymi oknami oraz łukami półkolistymi. W architekturze romańskiej dominują również sklepienia kolebkowe i krzyżowe, które umożliwiają budowanie większych przestrzeni wewnętrznych.
W architekturze romańskiej występują liczne elementy, które definiują ten styl:
1. Masywne mury: Zbudowane z kamienia, często nieotynkowane, co podkreśla surowość konstrukcji.
2. Łuki półkoliste: Używane zarówno w oknach, jak i w drzwiach, co nadaje budynkom charakterystyczny wygląd.
3. Sklepienia: Sklepienia kolebkowe i krzyżowe były powszechnie stosowane w kościołach i klasztorach, co pozwalało na lepsze rozkładanie ciężaru budowli.
4. Fasady: Zwykle bogato zdobione rzeźbami, w tym tympanonami nad drzwiami, które przedstawiały sceny biblijne.
Wenecja, jako miasto o unikalnej architekturze, również przyjęła elementy stylu romańskiego, zwłaszcza w kontekście budowli sakralnych. W okresie romańskim w Wenecji powstało wiele kościołów, z których niektóre łączą elementy romańskie z wczesnochrześcijańskimi oraz bizantyjskimi.
Architektura romańska miała znaczący wpływ na rozwój stylów architektonicznych w Europie, w tym na gotyk, który pojawił się w późniejszym okresie. W Wenecji, gdzie różnorodność kulturowa i handlowa przyczyniła się do rozwoju unikalnego stylu, elementy romańskie zintegrowały się z lokalnymi tradycjami, tworząc charakterystyczny wenecki styl architektoniczny.
Architektura romańska, poprzez swoje trwałe i monumentalne formy, pozostaje istotnym elementem dziedzictwa architektonicznego Europy, a w Wenecji stanowi ważny krok w kierunku dalszego rozwoju architektury sakralnej i świeckiej w regionie.
przeczytaj więcej
Weneckie zabytki w tym stylu:
Kościół San Giovanni Novo - Dzielnica
Castello
Castello to jedna z sześciu dzielnic (sestieri) Wenecji, położona w północno-wschodniej części miasta. Jest to obszar o bogatej historii, który łączy w sobie zarówno elementy kulturowe, jak i architektoniczne, tworząc unikalny klimat. Castello graniczy z dzielnicami San Marco, Cannaregio i Giudecca, a jego granice wyznaczają kanały i wąskie uliczki, typowe dla struktury Wenecji.
Dzielnica ta jest znana z malowniczych zakątków, które zachowały tradycyjny charakter miasta. W Castello znajduje się wiele zabytków, w tym kościoły, pałace oraz place, które przyciągają turystów. Warto wspomnieć o jednym z najważniejszych kościołów w Wenecji – Chiesa di San Giovanni e Paolo, który jest miejscem spoczynku wielu weneckich dogów.
Castello jest również domem dla znanego Arsenalu, historycznego kompleksu stoczniowego, który odegrał kluczową rolę w rozwoju morskiej potęgi Wenecji w średniowieczu. Dziś Arsenal jest miejscem organizacji wystaw oraz wydarzeń kulturalnych, a jego monumentalne bramy i budynki przypominają o dawnej świetności miasta.
W dzielnicy znajdują się także liczne kawiarnie, restauracje oraz sklepy, co sprawia, że jest to popularne miejsce zarówno wśród turystów, jak i mieszkańców. Castello wyróżnia się również pięknymi ogrodami, takimi jak Giardini della Biennale, które są miejscem organizacji Międzynarodowej Wystawy Sztuki oraz innych wydarzeń artystycznych.
Castello, mimo że jest jedną z mniej turystycznych dzielnic Wenecji, zachowuje autentyczny wenecki klimat, oferując odwiedzającym możliwość odkrywania uroków miasta z dala od zgiełku głównych atrakcji turystycznych. Dzielnica ta jest idealnym miejscem do spacerów, odkrywania lokalnych tradycji oraz delektowania się wenecką kuchnią.
przeczytaj więcej
W tej dzielnicy znajdziesz również:
Źródła grafik:
