Kościół San Giovanni Crisostomo, znany jako kościół św. Jana Złotoustego, to rzymskokatolicka świątynia zlokalizowana w weneckiej dzielnicy Cannaregio. Należy do Patriarchatu Wenecji i jest kościołem filialnym parafii San Canciano Martire.
Budowla, zaprojektowana przez Maura Codussiego, została ukończona po jego śmierci przez syna Domenica. Wnętrze kościoła zdobi obraz ołtarzowy przedstawiający Świętych Krzysztofa, Hieronima i Ludwika, namalowany przez Giovanniego Belliniego.
Historia kościoła sięga 1080 roku, kiedy to zbudowano pierwotną świątynię, odzwierciedlającą wpływy bizantyjskie w Wenecji. Po zniszczeniu w pożarze w 1475 roku rozpoczęto jego odbudowę w 1495 roku. Nowa konstrukcja, z planem krzyża greckiego, została konsekrowana około 1525 roku.
Fasada kościoła, z charakterystycznym stylem Codussiego, jest głównie ceglana, a dzwonnica została zbudowana w latach 1552–1590. Wnętrze, z centralną kopułą, jest ozdobione dziełami sztuki, w tym obrazami Belliniego i Sebastiana del Piombo.
Kościół San Giovanni Crisostomo jest także miejscem kultu Madonny delle Grazie, której obraz znajduje się w specjalnej niszy. W 1977 roku uzyskał tytuł sanktuarium, co podkreśla jego znaczenie jako ośrodka religijnego w Wenecji.
Kościół San Giovanni Crisostomo w Wenecji - Data powstania
Rok 1100
Kościół San Giovanni Crisostomo w Wenecji - Główni architekci
Mauro Codussi
Pochodził z miejscowości Lenna, jako syn Martina Codussiego. O jego życiu przed osiedleniem się w Wenecji w 1469 roku wiadomo niewiele. Miał dwóch synów: Domenica, zajmującego się handlem suknem, oraz Santina.
Działalność architektoniczna
Około 1469 roku rozpoczęto wznoszenie kościoła San Michele in Isola, którego projekt przypisywany jest Codussiemu. Nie jest jasne, dlaczego to właśnie jemu zlecono opracowanie planów, choć istnieją przypuszczenia, że wcześniej współpracował z kamedułami przy budowie świątyni w Rawennie. Fasada kościoła ukończona została w 1475 roku i stanowi jeden z najwcześniejszych przykładów architektury renesansowej w Wenecji. Projekt przypisuje się Codussiemu także w przypadku chóru klasztornego (tzw. barco), przecinającego nawę główną.
W 1482 roku na zlecenie patriarchy Maffea Gerarda, Codussi rozpoczął przebudowę dzwonnicy kościoła San Pietro di Castello, która została uszkodzona przez uderzenie pioruna. Prace trwały sześć lat, a wieżę wieńczyła pierwotnie kopuła w stylu bizantyńskim (zdemontowana w XVII wieku).
W 1483 roku objął funkcję głównego architekta kościoła San Zaccaria, gdzie jego zadaniem było połączenie elementów gotyckich z nową, renesansową estetyką. Zrealizował wyższe partie fasady, renesansowe kolumny wnętrza oraz charakterystyczną marmurową elewację o pięciu kondygnacjach. Dolna część zachowała jeszcze cechy gotyckie, podczas gdy górne piętra zdominowała klasyczna symetria, zdobiona kolumnami, pilastrami i półokrągłym tympanonem z rzeźbami.
Po pożarze w 1483 roku, który zniszczył wschodnie skrzydło Pałacu Dożów, Codussi prawdopodobnie zaangażowany był w jego odbudowę – mimo że oficjalnie projekt przypisuje się Antonio Rizziemu. Styl architektoniczny nowych fasad sugeruje jednak istotny udział Codussiego.
W tym samym roku zaprojektował także kaplicę rodzinną Katarzyny Cornaro przy kościele Santi Apostoli, budowaną do 1499 roku.
W 1491 roku kierował rekonstrukcją budynku Scuoli Grande di San Marco, a jego styl można dostrzec w formach fasady, przypominających układ i estetykę elewacji kościoła San Zaccaria.
W tym samym roku powierzono mu również projekt nowego kościoła Santa Maria Formosa, którego centralny plan nawiązuje do krzyża greckiego. Ten projekt uznaje się za zapowiedź najdojrzalszego dzieła Codussiego – San Giovanni Crisostomo – którego budowy nie zdążył ukończyć przed śmiercią. Prace dokończył jego syn, Domenico.
przeczytaj więcej
Kościół San Giovanni Crisostomo w Wenecji - Styl architektoniczny
Architektura renesansu w Wenecji
Architektura renesansu, która rozwijała się od końca XV wieku do początku XVII wieku, stanowi kluczowy etap w historii architektury europejskiej, charakteryzując się powrotem do klasycznych form i zasad estetycznych, inspirowanych antykiem. Wenecja, jako jedno z najważniejszych centrów handlowych i kulturalnych Europy, odegrała istotną rolę w rozwoju tego stylu, łącząc wpływy włoskie z lokalnymi tradycjami.
W architekturze renesansowej w Wenecji można dostrzec kilka charakterystycznych cech. Przede wszystkim, architekci tego okresu dążyli do harmonii, proporcji i równowagi, co było odzwierciedleniem humanistycznych idei tamtych czasów. Kluczowymi elementami stylu renesansowego były kolumny, pilastry, łuki oraz symetryczne układy przestrzenne. W Wenecji architekci często wykorzystywali także elementy gotyckie, co nadawało budowlom unikalny charakter.
Jednym z najważniejszych przykładów architektury renesansowej w Wenecji jest Pałac Dożów (Palazzo Ducale), który łączy w sobie elementy gotyckie i renesansowe. Jego bogato zdobione fasady, wspaniałe krużganki oraz monumentalne wnętrza ukazują dążenie do estetyki i majestatu. Innym istotnym dziełem jest Kościół San Giorgio Maggiore, zaprojektowany przez Andrea Palladia, który stał się jednym z symboli weneckiego renesansu. Jego klasyczne proporcje i harmonijna forma odzwierciedlają zasady architektury renesansowej.
Ważnym aspektem architektury renesansowej w Wenecji była także innowacyjność w zakresie materiałów budowlanych. Wykorzystanie cegły, marmuru oraz weneckiego kamienia pozwoliło na tworzenie złożonych struktur, które były zarówno funkcjonalne, jak i estetyczne. Weneccy architekci, tacy jak Jacopo Sansovino czy Andrea Palladio, wprowadzili nowe rozwiązania, które miały wpływ na rozwój architektury nie tylko w Wenecji, ale i w całej Europie.
Architektura renesansu w Wenecji, z jej unikalnym połączeniem klasycznych form i lokalnych tradycji, stanowi ważny rozdział w historii sztuki i architektury, a jej dziedzictwo jest nadal widoczne w wielu weneckich budowlach, które przyciągają turystów z całego świata.
przeczytaj więcej
Weneckie zabytki w tym stylu:
Kościół San Giovanni Crisostomo w Wenecji - Dzielnica
Cannaregio
Cannaregio to jedna z sześciu głównych dzielnic Wenecji, położona w północnej części miasta. Jest to obszar o bogatej historii i charakterystycznym, autentycznym klimacie, który przyciąga zarówno turystów, jak i lokalnych mieszkańców. Cannaregio jest znane z malowniczych kanałów, wąskich uliczek oraz urokliwych mostów, które tworzą niepowtarzalny krajobraz wenecki.
Dzielnica ta była niegdyś głównym ośrodkiem życia żydowskiego w Wenecji, co znajduje odzwierciedlenie w obecności gminy żydowskiej oraz w historycznej dzielnicy żydowskiej, zwanej Ghetto. Ghetto w Cannaregio, założone w 1516 roku, było pierwszym na świecie miejscem, w którym Żydzi zostali zmuszeni do zamieszkania w wydzielonym obszarze. Dziś można tam znaleźć synagogi, muzeum żydowskie oraz liczne sklepy i restauracje oferujące tradycyjne potrawy.
Cannaregio jest również znane z wielu atrakcji turystycznych, w tym kościołów, pałaców i placów. Warto zwrócić uwagę na kościół Santa Maria dei Miracoli, znany ze swojego pięknego marmurowego wnętrza, oraz na Canal Grande, który przepływa przez dzielnicę, oferując wspaniałe widoki na architekturę Wenecji.
Dzielnica ta jest mniej zatłoczona niż inne części Wenecji, co sprawia, że jest idealnym miejscem do spacerów i odkrywania lokalnych sklepów, kawiarni i restauracji. Cannaregio zachowuje swój tradycyjny charakter, co czyni ją atrakcyjnym miejscem dla tych, którzy pragną poczuć autentyczną atmosferę Wenecji.
przeczytaj więcej
W tej dzielnicy znajdziesz również:
Źródła grafik:
